द्रूष्टलाग: काही अक्षरं वाचण्यासाठी नसतात

 

द्रूष्टलाग: काही अक्षरं वाचण्यासाठी नसतात

 मानसशास्त्रीय, वैज्ञानिक, गूढ भय-कथा

भाग १: अंधारवाडीतील शोध

सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेल्या अंधारवाडीच्या वेशीवरच डॉ. रोहन काळे यांची जुनी गाडी चिखलात रुतून बसली होती. गेल्या दोन तासांपासून पावसाची रिपरिप चालू होती आणि आता तर धुक्याची पांढरी चादर हळूहळू आसमंत गिळू लागली होती. गावापर्यंत गाडी जाण्याचा प्रश्नच नव्हता. गावकरी त्याला 'वेडा शहरी साहेब' समजून हसत होते, पण रोहनला त्याची पर्वा नव्हती. त्याचा सहा महिन्यांचा अभ्यास आणि एका जुन्या, जीर्ण झालेल्या नकाशावरील खुणा त्याला इथे खेचून घेऊन आल्या होत्या.

"साहेब, आता पुढे जाणं धोक्याचं हाय... दिसं बी गेलंय," स्थानिक वाटाड्या, शंकर, कानाच्या मागे विडी खोचत म्हणाला. त्याच्या चेहऱ्यावर अंधारवाडीच्या नावापेक्षाही गडद भीती होती.

"शंकर, तू इथेच थांब. मी अर्ध्या तासात परत येतो. मला नक्की माहीत आहे, ती जागा इथेच जवळ कुठेतरी आहे," रोहनने आपल्या खांद्यावरची पाठीवरची पिशवी सावरत म्हटले. त्याच्या डोळ्यात एक विचित्र चमक होती – प्रसिद्धीची आणि काहीतरी भव्य शोधून काढल्याची अदम्य इच्छा.

शंकरच्या ताकीदीकडे दुर्लक्ष करून रोहनने एक छोटी फावडी, कुंचला आणि विजेरी घेतली आणि धुक्यात विरून जाणाऱ्या पायवाटेने तो पुढे निघाला. जसजसे तो पुढे जाऊ लागला, तसतसे जंगल अधिकच घनदाट होत गेले. ओल्या मातीचा आणि कुजलेल्या पानांचा एक संमिश्र वास हवेत भरला होता. आजूबाजूला फक्त रातकिड्यांचा किरकिर आवाज आणि पावसामुळे पानांवरून ओघळणाऱ्या पाण्याचे संगीत... पण तरीही एक भयाण शांतता जाणवत होती.

नकाशातील खुणेनुसार, तो एका लहानशा पठारावर पोहोचला. तिथे बाकीच्या जंगलापेक्षा झाडी विरळ होती आणि मध्यभागी जमिनीचा एक भाग अनैसर्गिकपणे दबल्यासारखा वाटत होता. रोहनचं हृदय जोरजोरात धडधडू लागलं. हीच ती जागा होती. त्याने क्षणाचाही विचार न करता फावडीने जमीन उकरायला सुरुवात केली.

चिखल आणि दगडांमधून फावडे चालवताना तास कसा निघून गेला, हे त्याला कळलंच नाही. अखेर, 'ठक' असा एक वेगळाच आवाज आला. तो दगडाचा आवाज नव्हता. तो अधिक नितळ आणि धातूसारखा होता. रोहनने फावडे बाजूला ठेवले आणि गुडघ्यांवर बसून हातानेच माती बाजूला सारली.

आणि मग ते दिसलं.

मातीच्या आत, सुमारे तीन फूट लांब आणि दीड फूट रुंद असलेला एक काळाकभिन्न, गुळगुळीत पृष्ठभाग. तो ग्रॅनाइटचा खडक नव्हता, की बसाल्टचा काळा दगडही नव्हता... ते काहीतरी वेगळंच होतं. त्यावर धुळीची आणि चिखलाची पुटं चढली होती. रोहनने आपल्या हातमोज्यांनी काळजीपूर्वक ती माती साफ केली.

जसजसा पृष्ठभाग मोकळा होत गेला, तसतशी त्यावर कोरलेली गूढ अक्षरं दिसू लागली. ती लिपी देवनागरी नव्हती, ब्राह्मी नव्हती, ती त्याने आजवर पाहिलेल्या कोणत्याही प्राचीन लिपीसारखी नव्हती. त्या अक्षरांची वळणे विचित्र, कोनात्मक आणि एखाद्या किड्यासारखी वळवळणारी वाटत होती.

त्याने खिशातून आपला भ्रमणध्वनी काढला आणि त्या शिलालेखाची छायाचित्रे घेण्यास सुरुवात केली. पण कॅमेऱ्याचा प्रकाश चमकताच, एका क्षणासाठी त्याला त्या अक्षरांमधून एक निळसर प्रकाश बाहेर पडल्याचा भास झाला. डोळ्यांचा भ्रम असेल, असं म्हणून त्याने स्वतःला सावरलं.

पण त्याच क्षणी, जंगलातील किड्यांचा आवाज एकदम थांबला. एक कानठळ्या बसवणारी शांतता पसरली. रोहनला अचानक वाटलं की कोणीतरी आपल्यावर नजर ठेवून आहे. त्याने घाबरून आजूबाजूला पाहिलं. दूर धुक्यात, झाडांच्या आडून त्याला एक मानवी आकृती उभी असलेली स्पष्ट दिसली.

ती आकृती धुराची किंवा धुक्याची बनल्यासारखी अस्पष्ट होती, पण तिथे कोणीतरी होतं याची त्याला खात्री पटली. रोहन जागेवरच खिळून राहिला. त्या आकृतीने आपला हात उचलला आणि रोहनकडे, आणि मग त्याने नुकत्याच उकरून काढलेल्या शिलालेखाकडे इशारा केला. ती व्यक्ती काहीतरी सांगण्याचा प्रयत्न करत होती. तिचे हातवारे तीव्र होते, जणू काही ती त्याला सावध करत होती किंवा काहीतरी महत्त्वाचं समजावून सांगत होती.

पण दाटणारं धुकं आणि रिमझिम पावसामुळे त्या आकृतीचे हावभाव आणि हातवारे रोहनला स्पष्टपणे कळत नव्हते. तो अधिक लक्ष देऊन पाहण्याचा प्रयत्न करत होता, 'कोण आहे तिथे?' असं ओरडण्याचा विचार करत असतानाच, अचानक ती आकृती एखाद्या विझणाऱ्या दिव्याप्रमाणे धुक्यात विरून गेली. क्षणार्धात तिथे कोणीही नव्हतं.

आता फक्त पाऊस आणि भयाण शांतता उरली होती. रोहन गोंधळून गेला. हे काय होतं? कोणी गावकरी होता की त्याच्या थकलेल्या मनाचा खेळ? पण ती व्यक्ती शिलालेखाबद्दल काहीतरी सांगत होती, ही भावना तो झटकून टाकू शकत नव्हता. त्याला माहीत नव्हतं की ज्या क्षणी त्याने त्या शिलालेखाला स्पर्श केला, त्याच क्षणी त्याने अंधारवाडीच्या नशिबाचेच नाही, तर संपूर्ण देशाच्या भविष्याचे दरवाजे एका भयानक सत्यासाठी उघडले होते.

भाग २: शापाची पहिली लक्षणं

शिलालेखाचं वजन वाटत होतं त्यापेक्षा खूप जास्त होतं. त्याला एका जाड, मळकट कापडात गुंडाळून रोहनने पाठीवर लादलं होतं, पण त्याचा थंडगार स्पर्श कापडातूनही जाणवत होता. अंधारवाडीकडे परतताना प्रत्येक पावलागणिक त्याला वाटत होतं की धुक्यातून तीच आकृती पुन्हा प्रकट होईल.

गावात पोहोचल्यावर शंकर त्याला वेशीवरच भेटला. "काय गावलं का साहेब?" त्याने दबक्या आवाजात विचारलं. "हो शंकर... काहीतरी मोठं हाती लागलंय," रोहन अस्पष्टपणे म्हणाला आणि थेट गावचे सरपंच रामदास पाटील यांच्या घराकडे निघाला. पाटलांनी त्याला आपल्या घराच्या बाजूची एक छोटी खोली राहायला दिली होती.

खोलीत पोहोचताच रोहनने दार आतून बंद केलं. त्याने तो जड शिलालेख काळजीपूर्वक खाली जमिनीवर ठेवला. तो डोळे मिटून शांत बसला होता, तेव्हाच त्याला तो आवाज ऐकू आला. एक अस्पष्ट कुजबुज. त्याने कान टवकारले. आवाज थांबला. त्याला वाटलं, दिवसाभराच्या थकव्यामुळे असेल. तो पुन्हा शांत बसला, आणि पुन्हा... तीच कुजबुज. यावेळी अधिक स्पष्ट. ती भाषा त्याला कळत नव्हती, पण त्या आवाजात काहीतरी भयंकर होतं. आवाज त्या कापडात गुंडाळलेल्या शिलालेखाच्या दिशेने येत होता.

तेवढ्यात बाहेरच्या घरातून पाटलांचा आवाज आला, "अरे, काय झालं सखू? अशी भिंतीकडे टक लावून काय बघतेस?" "काही नाही... डोकं दुखायला लागलंय अचानक," पाटलांची बायको, सखूबाई, उत्तरली. तिचा आवाज विचित्रपणे सपाट होता. "अगं, पण तू अशी विचित्र सुरात काय गुणगुणत होतीस?" पाटील म्हणाले. "मी? मी कुठे काय गुणगुणत होते?" सखूबाई म्हणाल्या.

मध्यरात्रीच्या सुमारास रोहनला अचानक जाग आली. खोलीत तीच विचित्र कुजबुज पुन्हा सुरू झाली होती. त्याच क्षणी, बाहेर एक कुत्रा जोरजोरात भुंकायला लागला आणि मग अचानक, 'क्याँव' असा एक करूण आवाज आला आणि कुत्र्याचं भुंकणं थांबलं. त्यानंतर जी शांतता पसरली, ती अधिक भयानक होती. रोहनने खिडकीतून बाहेर पाहिलं. त्याला काळोखात काहीच दिसलं नाही, पण ऐकू येत होतं...

तीच विचित्र, बेसूर धून... जी सखूबाई गुणगुणत होती. पण आता ती एकटी नव्हती. असं वाटत होतं जणू गावाच्या चौकात दोन-तीन जण एकत्र उभे राहून, एकाच सुरात, तीच भयाण धून गुणगुणत होते. रोहनने भीतीने खिडकी बंद केली. त्याला कळून चुकलं होतं की त्याने त्या शिलालेखासोबत फक्त एक प्राचीन वस्तू नाही, तर एक जिवंत, भयानक शाप अंधारवाडीत आणला होता.

भाग ३: भिंतीवरची अक्षरं

सकाळ झाली, पण अंधारवाडीवरची मरगळ दूर झाली नाही. सरपंच पाटील ओसरीवरच डोक्याला हात लावून बसले होते. "साहेब, अख्ख्या गावाला झोप लागली नाही. सखू तर दगडासारखी गप्प झालीये. काल रात्री मेलेला कुत्रा सापडला, त्याच्या अंगावर एकही जखम नाही, पण डोळे भीतीने बाहेर आले होते."

रोहनचं काळीज धडधडत होतं. तेवढ्यात गावातल्या पाराजवळून गोंधळ ऐकू आला. ते तिकडे धावले. पाराजवळच्या विहिरीजवळ चार-पाच गावकरी जमले होते. त्यांच्या हातात काटक्या होत्या आणि त्या काटक्यांनी ते जमिनीवर काहीतरी चित्रं काढत होते. त्यांचे चेहरे निर्विकार होते.

रोहन जवळ गेला आणि त्याच्या पायाखालची जमीनच सरकली. ते गावकरी जमिनीवर तीच विचित्र, कोनात्मक अक्षरं कोरत होते, जी त्याने शिलालेखावर पाहिली होती. "अरे, हे काय येडपटपणा लावलाय?" पाटील त्यांच्यावर ओरडले. पाटलांच्या आवाजाने ते गावकरी भानावर आले आणि जमिनीवरची ती अक्षरं पाहून प्रचंड घाबरले.

आतापर्यंत गप्प असलेले गावकरी बोलू लागले. भीतीची जागा आता संशय घेत होता आणि सगळ्यांच्या संशयाची सुई एकाच व्यक्तीकडे वळत होती - डॉ. रोहन काळे. "साहेब," शंकर गर्दीतून पुढे आला. "हे सगळं तुम्ही आल्यापासूनच सुरू झालंय. नक्की काय घेऊन आलाय तुम्ही आमच्या गावात?"

आता सगळी गर्दी रोहनकडेच संशयाने पाहू लागली. रोहन गप्पपणे मागे फिरला आणि आपल्या खोलीकडे चालू लागला. खोलीत पोहोचून त्याने दार लावलं आणि त्याची नजर कापडात गुंडाळलेल्या त्या शिलालेखावर गेली. त्याला कळालं, आता इथून पळून जाण्याचा मार्ग बंद झाला होता. या अक्षरांचा अर्थ शोधणं, हाच जगण्याचा आणि वाचवण्याचा एकमेव मार्ग उरला होता.

भाग  ४: तुटलेला संपर्क

रोहनने ठरवलं, काहीही करून बाहेरच्या जगाशी संपर्क साधायचा. त्याचा पहिला विचार आला, डॉ. आलोक वर्मा यांचा, जे दिल्लीतील एक मोठे लिपीतज्ञ होते. त्याने आपला भ्रमणध्वनी उचलला, पण संपर्क क्षेत्राच्या बाहेर (नो सर्व्हिस) दाखवत होता. त्याने आपला लहान संगणक (लॅपटॉप) उघडून आंतरजालाशी (इंटरनेट) संपर्क साधण्याचा प्रयत्न केला, पण तोही अयशस्वी ठरला. जणू काही एका अदृश्य भिंतीने अंधारवाडीला बाकीच्या जगापासून तोडून टाकलं होतं.

तो पाटलांच्या घरात असलेल्या जुन्या दूरध्वनीकडे (लँडलाईन) गेला. थरथरत्या हातांनी रोहनने डॉ. वर्मा यांचा क्रमांक फिरवला. पलीकडून रिंग जात होती आणि मग संपर्क झाला. "नमस्कार?" डॉ. वर्मा यांचा भारदस्त आवाज आला. "सर! मी रोहन बोलतोय!" रोहन जवळजवळ ओरडलाच. "रोहन? अरे, तुझा आवाज का असा येतोय? आणि हा कसला विचित्र आवाज येतोय मागून?" वर्मा म्हणाले. रोहनला जाणवलं, संपर्क वाहिनीवर (फोन लाईन) एक विचित्र घरघर होती आणि त्यामागे तोच बेसूर सूर... "सर, मला एक शिलालेख सापडलाय..." तो बोलत असतानाच, तो बेसूर सूर अचानक मोठा झाला. "हॅलो? रोहन? तुझा आवाज कापला जातोय... नंतर संपर्क कर," असं काहीतरी वर्मा बोलले आणि संपर्क वाहिनी बंद झाली.

रोहनच्या हातात फक्त शांत, मृत श्रवणी (रिसीव्हर) होती. त्याला एक भयानक सत्य समजलं होतं. हा शाप फक्त माणसंच नाही, तर तंत्रज्ञानालाही बाधित करत होता. तो आवाजाच्या लहरींमधून, दूरध्वनीच्या तारेतून, शेकडो किलोमीटर दूर प्रवास करू शकत होता. तो आता पूर्णपणे एकटा पडला होता. त्याने आपला लहान संगणक उघडला आणि शिलालेखाचे फोटो समोर ठेवले. तो वेड्यासारखा त्या फोटोंमधील अक्षरं आणि त्याच्याकडील माहितीची तुलना करू लागला.

भाग  ५: तडा गेलेला डोळा

दोन दिवस आणि दोन रात्री उलटून गेल्या. रोहनने स्वतःला खोलीत बंद करून घेतलं होतं. तिसऱ्या दिवशी सकाळी, त्याने अक्षरांच्या अर्थाऐवजी, त्यांच्या रचनेकडे, त्यांच्या पुनरावृत्तीकडे पाहू लागला. आणि तेव्हा त्याला तो रचनाबंध (पॅटर्न) दिसला. काही विशिष्ट चिन्हं एका ठराविक क्रमाने पुन्हा-पुन्हा येत होती. आणि त्या चिन्हांमध्ये एक चिन्ह असं होतं, जे इतरांपेक्षा जास्त वेळा वापरलं गेलं होतं - एका डोळ्याचं चिन्ह, ज्याला मधोमध एक उभा तडा गेला होता.

रोहन त्या 'तडा गेलेल्या डोळ्याच्या' चिन्हाकडे एकटक पाहू लागला आणि अचानक त्याच्या डोक्यात एक तीव्र कळ आली. त्याला वाटलं, ही लिपी केवळ अक्षरं नाहीत, ती एक जिवंत शक्ती आहे. तो या विचारात गढलेला असतानाच, बाहेर गावातून आरडाओरड ऐकू आली.

गावातील शांतता आता पूर्णपणे भंग पावली होती. सरपंच पाटील यांनी पाहिलं, गावातील दोन मित्र, बंडू आणि किसन, एका कोंबडीवरून भांडत होते. त्यांचे डोळे तापाने फणफणल्यासारखे लाल दिसत होते. अचानक, बंडूने भांडता भांडता तीच बेसूर धून गुणगुणायला सुरुवात केली. तो आवाज ऐकताच किसनचं रूप बदललं. "गप्प बस! थांबव हे!" तो किंचाळला. आणि मग त्याने जवळच पडलेला एक मोठा दगड उचलला आणि बंडूच्या डोक्यात घालण्याचा प्रयत्न केला. इतर गावकऱ्यांनी धावत जाऊन किसनला पकडलं. तो भानावर येताच म्हणाला, "मी नाही... तो आवाज... त्या आवाजाने मला वेड लावलं!"

रोहनने खिडकीच्या फटीतून हा सगळा प्रकार पाहिला आणि त्याला एक भयाण साक्षात्कार झाला. गावकऱ्यांच्या तोंडून निघणारी ती बेसूर धून दुसरी तिसरी काही नसून, शिलालेखावरील त्या पुनरावृत्त होणाऱ्या चिन्हांचं श्राव्य रूप होतं. तो एक मंत्र होता... वेडेपणाचा मंत्र. त्याला शापाची रचना सापडली होती, पण त्याचा अर्थ आणि त्यावरचा उतारा अजूनही त्या गूढ अक्षरांमध्येच दडलेला होता.

भाग  ६: दृष्ट लागलेला देव

सरपंच रामदास पाटील हताश झाले होते. त्यांनी एक अवघड निर्णय घेतला आणि ते रोहनच्या खोलीकडे गेले. खोलीची अवस्था पाहून त्यांना रोहनचा राग नाही, तर कीव आली. "माझं गाव मरतंय, साहेब," पाटील म्हणाले. "मला माहीत नाही तुम्ही काय बला आणलीये, पण यातून बाहेर काढायचा रस्ता पण तुम्हालाच माहीत असू शकतो. तुम्हाला काय मदत हवीये सांगा, मी तयार आहे."

आशेचा एक किरण पाहून रोहनला धीर आला. त्याने पाटलांना आपली शंका सांगितली आणि लहान संगणकाच्या पडद्यावर (स्क्रीन) त्या 'तडा गेलेल्या डोळ्याच्या' चिन्हाकडे बोट दाखवलं. पाटील स्क्रीनकडे वाकले आणि ते पाहताच त्यांचा चेहरा भीतीने पांढराफटक पडला.

"हे चिन्ह... हे 'दृष्ट लागलेल्या देवाचं' चिन्ह हाय," पाटील थरथरत्या आवाजात म्हणाले. "आमच्या गावात एक जुनी दंतकथा आहे. शेकडो वर्षांपूर्वी, या रानात एक देव होता. त्याची दृष्टीच शापित झाली. तो ज्याच्याकडे प्रेमाने पाहायचा, त्याचं भलं व्हायचं, पण ज्याच्यावर त्याची नजर फिरायची, त्याचा समूळ नाश व्हायचा. जुन्या लोकांनी त्याला एका गुहेत कायमचं बंद केलं आणि त्या गुहेच्या तोंडावर असं चिन्ह कोरलं होतं, असं मी लहानपणी ऐकलं होतं."

रोहनच्या डोक्यात लख्ख प्रकाश पडला. एक अमूर्त शाप आता एका दंतकथेशी जोडला गेला होता. "ती गुहा... कुठे आहे ती गुहा, पाटील?" रोहनने विचारलं.

भाग  ७: राखणदारांची गुहा

पाटील आणि रोहन, गावातील सर्वात वयस्कर व्यक्ती, पार्वती-आजींकडे पोहोचले. "त्याची गुहा कुठे आहे, हे मला नक्की ठाऊक नाही," आजी म्हणाल्या. "पण माझे आजोबा सांगायचे... त्या देवाला पाण्याचं भय होतं. म्हणून त्याची गुहा झऱ्याच्या उगमाजवळ, पण पाण्याच्या स्पर्शापासून दूर, 'डोळ्यासारख्या दिसणाऱ्या' डोंगरात आहे." पण आजींनी एक इशाराही दिला. "त्या गुहेत जाण्याआधी तुम्हाला त्या गुहेच्या 'राखणदारांना' सामोरं जावं लागेल. जे लोक पूर्वी तिथे गेले आणि त्या शापाने मारले गेले, त्यांचे आत्मे अजूनही तिथे भटकतात."

आजींचा तो इशारा आणि संकेत घेऊन ते वाटाड्या शंकरला सोबत घेऊन 'डोळ्याच्या डोंगरा'च्या दिशेने निघाले. जसजसे ते जवळ जाऊ लागले, तसतसं जंगल अधिक शांत आणि थंड वाटू लागलं. डोंगराच्या पायथ्याशी पोहोचताच शंकर अचानक थांबला आणि एका विचित्र, घोगऱ्या आवाजात एकच शब्द ओरडला - "नेत्रम्!" - आणि जमिनीवर कोसळला.

त्यांनी अखेर तो डोंगर पाहिला. समोर 'डोळ्याचा डोंगर' उभा होता आणि त्याच्या वरच्या बाजूला, त्या डोळ्याच्या आकाराच्या भगदाडात, त्यांना एक काळा मुखवटा दिसला - ती गुहा होती. पण गुहेच्या तोंडाशी... तिथे धुक्यासारख्या अस्पष्ट, अर्धपारदर्शक अशा तीन-चार मानवी आकृत्या उभ्या होत्या. आजींनी सांगितलेले 'राखणदार' त्यांच्या वाटेत उभे होते.

भाग  ८: शापाचा उतारा

त्या राखणदारांकडे पाहून तिघांचेही रक्त गोठले होते. रामदास पाटलांनी प्रार्थना सुरू केली, पण त्याचा काहीही परिणाम झाला नाही. पण रोहनने विचार केला, 'जर शापाचा मंत्र लोकांना वेडं बनवू शकतो, तर त्याच मंत्रात त्यांना शांत करण्याची शक्ती नसेल का?'

ही एक धोकादायक कल्पना होती. त्याने आपल्या लहान संगणकावर पाहिले. मुख्य मंत्रानंतर नेहमी दोन-तीन वेगळी चिन्हं येत होती. त्याने डोळे मिटले आणि त्या वेगळ्या चिन्हांवर लक्ष केंद्रित करून एक विचित्र, खोल सूर आपल्या घशातून काढायला सुरुवात केली. तो सूर सुरू होताच, त्या राखणदारांच्या आकृत्या विचलित झाल्या. एक क्षण तर असं वाटलं की त्या हल्ला करतील.

पण मग... चमत्कार झाला. ती भयाण कुजबुज थांबली. त्या तडफडणाऱ्या आत्म्यांच्या आकृत्या हळूहळू शांत होऊ लागल्या आणि त्यांच्या मधोमध, गुहेच्या तोंडापर्यंत जाणारी एक छोटीशी वाट मोकळी झाली. "चला! आताच!" रोहन किंचाळला. तो मंत्र बोलता बोलता त्याच्या नाकातून रक्ताची एक बारीक धार वाहू लागली होती. पाटील आणि रोहनने शंकरला फरफटत पुढे ओढलं आणि ते गुहेच्या तोंडाशी पोहोचले. रोहन जमिनीवर कोसळला आणि त्याच्यामागे, त्या राखणदारांच्या आकृत्यांनी पुन्हा वाट बंद करून टाकली.

भाग  ९: मेंदूवरचा आघात

गुहेच्या आत एक कानठळ्या बसवणारी, प्राचीन शांतता होती. भिंतींवर तीच गूढ अक्षरं कोरलेली होती. रोहनला आता ती अक्षरं केवळ लिपी वाटत नव्हती, तर एखाद्या अत्यंत गुंतागुंतीच्या यंत्राचे परिपथ आराखडे (circuit diagrams) वाटत होते.

एका गुप्त दारातून ते शेवटच्या खोलीत पोहोचले. तिथे कोणतीही मूर्ती नव्हती. फक्त... खोलीच्या मध्यभागी, जमिनीपासून एक फूट वर, एक मानवी डोक्याच्या आकाराचा, काळाकभिन्न गोल तरंगत होता. त्यातून एक खोल, कंप पावणारं संगीत येत होतं. आणि त्या गोलाच्या गर्भात, मध्यभागी, एक निळं, तेजस्वी प्रकाशबिंदू नियमितपणे धडधडत होता.

रोहनच्या डोक्यात लख्ख प्रकाश पडला. तो देव नव्हता, आत्मा नव्हता. ते एक यंत्र होतं. एक प्रचंड जुनं, अनाकलनीय तंत्रज्ञान. आणि तो शिलालेख... ती त्याची 'ऊर्जा किल्ली' (Power Key) होती. "पाटील... हा शाप नाहीये," तो धापा टाकत बोलला. "ही एक प्रकारची ऊर्जा आहे... ध्वनी-लहरी आहेत. हे यंत्र या लहरी निर्माण करतो आणि तो मंत्र म्हणजे या यंत्राला चालू करण्याची आज्ञा आहे. या लहरी थेट आपल्या मेंदूच्या भीती आणि रागावर नियंत्रण ठेवणाऱ्या भागावर आघात करतात. म्हणूनच लोक हिंस्र वागत आहेत."

त्या खोलीतल्या भिंतींवर शेवटचं चित्र कोरलं होतं. त्यात एक मानवी आकृती, हातात शिलालेख घेऊन, तो त्या गोलाला परत जोडताना दाखवली होती. "या लहरी थांबवण्यासाठी," रोहन म्हणाला, "आपल्याला हे यंत्र बंद करावं लागेल. आणि ते बंद करण्याचा एकच मार्ग आहे... त्याची 'किल्ली', तो शिलालेख, परत याला जोडून याचा परिपथ (circuit) पूर्ण करणे."

आणि त्याच क्षणी त्यांच्यावर दुसरा आघात झाला. उपाय सापडला होता, पण तो उपाय मैल दूर, अंधारवाडीत, रोहनच्या खोलीत बंद होता आणि ते स्वतः, या विनाशकारी यंत्राजवळ कैद झाले होते.

भाग १०: दुसरा मार्ग

"आपण परत जाऊ शकत नाही," रोहन म्हणाला. "माझ्यात पुन्हा तो मंत्र म्हणण्याची शक्ती नाही." त्याला आजींचे शब्द आठवले. 'त्या देवाला पाण्याचं भय होतं.' त्याने त्या गोलाच्या मागच्या भिंतीचं निरीक्षण करायला सुरुवात केली. एका ठिकाणी त्याला भिंतीचा दगड ओलसर जाणवला. तिथे पाण्याचं चिन्ह होतं. रोहनने त्या चिन्हाला दाब दिला आणि जमिनीचा एक चौकोनी भाग बाजूला सरकून एक अरुंद, अंधारी भुयारी वाट दिसू लागली.

त्यांच्यासमोर एकच पर्याय होता. ते तिघेही त्या अरुंद, निसरड्या वाटेने खाली उतरू लागले. काही अंतर खाली उतरल्यावर त्यांना एक नवीन आवाज ऐकू येऊ लागला. तो एक लयबद्ध, ओला आणि खरवडल्यासारखा आवाज होता. खर्रर्र... सर्रर्र... त्या भुयारात ते एकटे नव्हते. आणि खालून येणारा तो आवाज हळूहळू जवळ येत होता.

भाग ११: भुयारातील भय

विजेरीच्या प्रकाशात ते जीव दिसले. किमान तीन-चार विचित्र जीव. त्यांची त्वचा फिकट पांढरी होती आणि त्यांना डोळे नव्हते. त्यांच्या हातांच्या बोटांना धारदार, दगडासारखी नखं होती, ज्यामुळे तो खरवडण्याचा आवाज येत होता. शंकरच्या तोंडून एक भीतीयुक्त हुंदका बाहेर पडला आणि त्या डोळे नसलेल्या जीवांनी आपली मानं एकाच वेळी त्यांच्या दिशेने वळवली.

"पळा! वर पळा!" रोहन ओरडला. ते वेड्यासारखे वरच्या दिशेने धावू लागले. त्या जीवांचा वेग त्यांच्यापेक्षा जास्त होता. रोहनने क्षणाचाही विचार न करता आपल्या शर्टचा एक तुकडा फाडला, खिशातून लायटर काढला आणि तो पेटवून खालच्या दिशेने फेकला. त्या आवाजाने आणि प्रकाशाने ते जीव गोंधळले. त्याच संधीचा फायदा घेऊन ते धावत असताना त्यांना उजव्या बाजूला एक लहानशी फट दिसली. ते त्या फटीत घुसले.

ते एका लहान, पण कोरड्या गुहेत पोहोचले होते. समोरच्या भिंतीला असलेल्या एका लहान भेगेतून रात्रीची थंड हवा आणि ताऱ्यांचा मंद प्रकाश आत येत होता. तो बाहेर पडण्याचा मार्ग होता. रोहनने त्या भेगेतून डोकावून बाहेर पाहिलं. ते गुहेच्या बाहेर आले होते. पण ते जमिनीवर नव्हते. ते 'डोळ्याच्या डोंगरा'च्या कड्यावर, एका अत्यंत अरुंद आणि धोकादायक पट्टीवर उभे होते.

भाग १२: रक्ताळलेला प्रकाश

त्या कड्यावर ते तिघेही मृत्यूच्या छायेत उभे होते. त्यांनी सकाळ होण्याची वाट पाहण्याचा निर्णय घेतला. त्यांची नजर दूर, अंधारवाडीच्या दिशेने लागली होती. त्यांना गाव दिसत नव्हतं, पण त्या दिशेने, क्षितिजावर, एक विचित्र, मंद, रक्ताळलेला प्रकाश धडधडताना दिसत होता.

त्याच वेळी अंधारवाडीत, पार्वती-आजी आपल्या झोपडीतून बाहेरचं भयाण दृश्य पाहत होत्या. गावातील बहुतेक लोक एका मंत्रमुग्ध अवस्थेत गावाच्या चौकात एकत्र जमले होते. ते चिखल, दगड, आणि काटक्या वापरून एका मानवी आकाराच्या, विचित्र मूर्तीला आकार देत होते. ती मूर्ती होती त्या 'तडा गेलेल्या डोळ्याची'. आणि त्या मूर्तीच्या मातीच्या पोटात, ते लोक घरातून आणलेल्या धातूच्या वस्तू टाकत होते. जसजशी ती मूर्ती आकार घेत होती, तसतशी तिच्यातून तोच मंद, लाल प्रकाश बाहेर पडू लागला होता. ते गावकरी, त्या यंत्राच्या मानसिक लहरींनी नियंत्रित होऊन, त्या लहरींना अधिक शक्तिशाली करण्यासाठी एक 'प्रवर्धक' (amplifier) तयार करत होते.

पहाटेच्या प्रकाशात, त्या तिघांना कड्यावरून खाली उतरण्याचा धोकादायक मार्ग स्पष्ट दिसला. रात्री पाहिलेल्या त्या लाल प्रकाशाची आठवण त्यांच्या मनात एक नवीन भीती आणि प्रचंड घाई निर्माण करत होती. त्यांनी त्या धोकादायक कड्यावरून खाली उतरण्यासाठी पहिलं पाऊल उचललं.

भाग १३: एकच संधी

कड्यावरून यशस्वीपणे उतरून ते गावाजवळ पोहोचले. गावात आता एक खोल, तीव्र कंप पावणारं संगीत घुमत होतं. ते लपत-छपत गावाच्या चौकाकडे पोहोचले आणि त्यांनी ती भयानक मूर्ती पाहिली. "हा एक प्रवर्धक आहे," रोहन म्हणाला. "त्यांनी यंत्राच्या लहरींना अधिक शक्तिशाली करण्यासाठी एक प्रसारण मनोरा उभारलाय."

ते पाटलांच्या घरात शिरले. "आता आपल्याकडे एकच संधी आहे," रोहन म्हणाला. "आपल्याला एकाच वेळी दोन ठिकाणी हल्ला करावा लागेल." त्याने आपला अंतिम बेत सगळ्यांसमोर मांडला. "पाटील, तुम्हाला आणि शंकरला मिळून ती मूर्ती नष्ट करावी लागेल. ती नष्ट झाली, तर या लहरींचा प्रभाव काही काळासाठी विस्कळीत होईल. त्याच गोंधळाचा फायदा घेऊन, मी माझ्या खोलीतून तो शिलालेख घेणार आणि परत त्या गुहेकडे धाव घेणार. मला ते परिपथ पूर्ण करावंच लागेल."

हा एक आत्मघातकी डाव होता. "ठीक आहे," पाटील म्हणाले. "आम्ही ती मूर्ती पाडू. तू तुझं काम कर." त्यांनी एकमेकांकडे पाहिलं. शापाविरुद्धची अंतिम लढाई सुरू होणार होती. "एक संधी," पाटील म्हणाले. "फक्त एक."

भाग १४: शांत झालेला देव

पाटलांनी एका गवताच्या गंजीला आग लावून गोंधळ निर्माण केला. त्याच संधीचा फायदा घेत पाटील आणि शंकर मूर्तीकडे धावले, तर रोहन शिलालेखासाठी आपल्या खोलीकडे धावला. गावात, पाटील आणि शंकर यांना गावकर्यांच्या तीव्र विरोधाला सामोरे जावे लागले. पण पाटलांनी आपली सगळी शक्ती एकवटली आणि त्या गर्दीला भेदून ते मूर्तीपर्यंत पोहोचले. त्यांनी दांडक्याने मूर्ती तोडली आणि रॉकेल टाकून तिला आग लावली.

ज्या क्षणी ती मूर्ती जळू लागली, त्या क्षणी एक भयानक मानसिक किंकाळी संपूर्ण गावात घुमली आणि तो सततचा आवाज बंद पडला. मूर्तीभोवती असलेले सगळे गावकरी, डोकी धरून, तीव्र वेदनेने जमिनीवर कोसळले.

त्याच वेळी, रोहन गुहेतील शेवटच्या खोलीत पोहोचला होता. तो काळा गोल अस्थिरपणे धडधडत होता. रोहनने पूर्ण ताकदीनिशी तो शिलालेख पुढे ढकलला. त्याला 'पाण्याचं' चिन्ह आठवलं. त्याने आपल्या बाटलीतील उरलेलं पाणी त्या गोलावर फेकलं. 'छस्स्स्' असा आवाज आला आणि क्षणभरासाठी गोलाची प्रतिकार शक्ती नाहीशी झाली. रोहनने तो शिलालेख पुढे ढकलला.

'क्लिक' असा एक सुमधुर आवाज आला. तो शिलालेख त्या गोलावर अगदी अचूकपणे बसला. गोलाच्या गर्भातील तो निळा प्रकाश प्रचंड तेजानं तळपला आणि मग एका शांत, स्थिर, सौम्य प्रकाशात बदलला. तो आवाज पूर्णपणे शांत झाला आणि त्या गोलातून, एक शुद्ध, शांत ऊर्जेची लहर बाहेर पडली. ती लहर संपूर्ण अंधारवाडीवर पसरली. गावात, जे लोक वेदनेने तळमळत होते, ते अचानक शांत झाले आणि एका गाढ झोपेत गेले. शाप संपला होता.

उपसंहार

काही दिवसांनंतर, अंधारवाडी हळूहळू पूर्वपदावर येत होती. पाटील आणि शंकर यांनी मिळून एका अशक्त पण जिवंत रोहनला गुहेतून बाहेर आणलं होतं. एके दिवशी सकाळी, रोहनने आपल्या लहान संगणकामधील सर्व माहिती आणि शिलालेखाचे सर्व छायाचित्रे कायमची नष्ट केली. त्याने सरकारला अहवाल दिला की त्याला काही जुनी मातीची भांडी वगळता काहीही सापडले नाही. अंधारवाडीचं रहस्य आणि त्या गुहेत शांतपणे धडधडणारं ते यंत्र, आता कायमचं जगापासून गुप्त राहणार होतं.

गावाच्या वेशीवरून परत जाताना, रोहनने शेवटचं एकदा मागे वळून पाहिलं. तो आता पूर्वीचा महत्त्वाकांक्षी शास्त्रज्ञ राहिला नव्हता. तो एक असा माणूस बनला होता, ज्याने एका अकल्पनीय रहस्याचा सामना केला होता आणि जगाला एका भयानक संकटातून वाचवलं होतं - आणि हे सत्य जगाला कधीच कळणार नव्हतं.

--- समाप्त ---